بهار و تابستان، نيمى از سال را پشتِ سر گذاشتيم. نخستين ماهِ پائيزى، مهرماه، فرا رسيده است و با آن هفتمين جشن از جشن هاى دوازده گانه سال فرا مى رسد، جشن مهر يا مهرگان كه پس از نوروز بزرگ ترين جشنِ ايرانيان است. گرچه اين جشن به مانندِ ديگر جشن هاى دوازده گانه سال به فراخور برابرىِ نامِ روز، مهرروز، با نامِ ماه، مهرماه، در شانزدهمِ مهرماه برگزار مى شود اما بسيارى از داده هاى تاريخى، براى نمونه از طبرى، بيرونى، گرديزى، تبريزى و فردوسى، انگيزهِ ديگرِ برگزارىِ اين جشن را پيروزىِ مردم ايران به رهبرى فريدون و كاوه بر آژى دهاك (ضحاك) مى دانند. دورانِ جمشيد يكى از پادشاهانِ افسانه يىِ ايران زمين دورانِ تابندگى و درخششِ زندگى در زمان پيشداديان است، زمانى كه مردمان به زدن خشت و ساختنِ ايوان و گرمابه و شهر، جام ها و آوندهاى سفالين، بافتن ابريشم، كتان و پنبه، برآوردن گوهرها از دل سنگ، ساختنِ كشتى، بو،  عطر، مى و ديگر زيبايى ها دست يافتند. خوشى كه در آن دوران به نهايت رسيد آژى دهاك روزگارِ خوش را درنورديد و ضحاكيان هزار سال با ستم در ايران زمين فرمانروايى كردند. رفته‌رفته مهر و خرد نهان و بى مهرى و بى داد آشکار گشت. شوربختى مردم كه به نهايت رسيد، يك كارگرِ ساده كه تا آن زمان كسى او را نمى شناخت، كاوه آهنگر، مردم را به خيزش فرا مى خواند. مردم با ديدن كاوه بر ترسِ خود چيره شده و به يارىِ او به پا مى خيزند. فريدون كه از بازماندگانِ جمشيد است و در اين دوره پنهان مى زيسته واردِ ميدان مى شود. همه دست در دستِ هم، دورانِ ستم را به پايان رسانده، آژى دهاك، ضحاك را در كوهِ دماوند زندانى مى كنند. روزِ پيروزى كه مهرروز از مهرماه، شانزدهم مهرماه است را جشن گرفته و هر سال به يادِ آن، جشن مهر يا مهرگان را برگزار مى كنند. ا

 فردوسی در شاهنامه به روشنی به این جشن و پیدایش آن در دوران پادشاهی فریدون اشاره مى كند:

به روز خجسته سرِ مهر ماه      به سر بر نهاد آن کیانی کلاه
زمانه بی اندوه گشت از بدی      گرفتند هر کس ره بخردی
دل از داوری‌ها بپرداختند      به آیین یکی جشن نو ساختند
نشستند فرزانگان شادکام     گرفتند هر یک ز یاقوت جام
میِ روشن و چهرهٔ شاه نو     جهان نو ز داد از سرِ ماه نو
بفرمود تا آتش افروختند      همه عنبر و زعفران سوختند
پرستیدن مهرگان دین اوست     تن‌آسانی و خوردن آیین اوست
کنون یادگارست ازو ماه و مهر     بکوش و به رنج ایچ منمای چهر

مردم از شاه تا كشاورز به ياد آن رويدادِ دل انگيز، با مهر به پيروزى رسيدن، به دست افشانى و پايكوبى مى پردازند. با فراآمدن خورشيد يكى از سپاهيان بیرون از كاخ پادشاهى ايستاده فرياد مى زند: "اى فرشتگان به زمين آييد و زشت كاران را برانيد." پادشاه بارعام مى دهد و پيشكش ها به درگاهِ همايونى مى شود. آفرين خوانى و رسيدن پيك خجسته به دربار شاهى در كنار ديگر آيينِ ويژهِ اين روز در پيشگاهِ خوانِ مهرگانى انجام مى شود. مرغ شكم پُر از خوراكى هاى ويژهِ مهرگان است. ايرانيان در اين روز مى نوشند، مى خورند و تا پاسى از شب به دست افشانى و پايكوبى مى پردازند.
 

با شادباش هاى ويژه به فراخورِ فرارسيدنِ جشن مهر، مهرگان، براى همه شما آرزوى مهرماهى مهرگونه مى كنم. همچون مهر مهربان و پيروز باشيم.

مهرگان به شما شاد، فرخنده و ایدون باد
بهمن چهل امیرانی

این نامه را پسندیدید؟
اگر آن را پسندیدید و دوست دارید برای آینده جامعه خود گامی کوچک، بدونِ هزینه و سازنده بردارید این نامه را برای دوستان و آشنایانِ خود بفرستید
با سپاس