ياكوب ادوارد پولاك پزشكِ آلمانى كه ده سال از زندگىِ خود را به خواستِ اميركبير در ايرانِ زمانِ قاجار سپرى كرد و از نخستين كسانى بوده است كه پزشكىِ نُوين را از راهِ دارالفنون به ايران آورد، در زندگى نامهِ خود در موردِ مردمِ ايران به هنگامِ فرارسيدنِ بهار و نوروز مى نويسد: "از نظرِ كشاورز عيد مبدأ زمانى است كه برمحورِ آن كارِ آماده سازىِ زمين، بذرپاشيدن و محصول برداشتن را تعيين مى كند؛ وى مى داند كه اين تخم يا آن تخم را بيست روز پيش يا پس از عيد بايد افشاند؛ اين يا آن درخت را چند روز پيش يا پس از عيد بايد پيوند زد ...". از آنجايى كه جشن هاى ايرانى برآمده از فرهنگِ كشاورزى است، براى شناختِ بهترِ آنها مى توان نيم نگاهى به اين شيوهِ زندگىِ مردمِ ايران در هزاره هاى دور و نزديك داشت تا به دركِ درست ترى از گاهشمارِ ايرانى و مردمِ ايران رسيد. شايد بتوان گفت كه شش گاهنبارِ سال كه در شش نوبت در ٣٦٥ روزِ سال برگزار مى شوند بيش از هر جشنِ ايرانى با كشاورزى و دامدارى پيوند بنيادين دارند و در آغاز، جشن كشاورزانِ فلاتِ ايران بوده است. هر كدام از گاهنبارها برابر با زمانى هست كه يك دورهِ كارى براى كشاورزان و دامداران به پايان مى رسد و دورهِ ديگرى آغاز مى شود كه به آن گاهنبار مى گويند و هر كدام پنج روز زمان مى برد. بنابر اين سى روز از سال، جشن هاى ششگانهِ گاهنبار است كه با فاصله هاى نامتساوى از همديگر دور مى باشند، اينگونه:

گاهنبارِ يكم در چهل و ششمين (٤٦) روز سال
گاهنبارِ دوم در سَد و هشتمين (١٠٨) روز سال
گاهنبارِ سوم در سَد و هشتاد و پنجمين (١٨٥) روز سال
گاهنبارِ چهارم در دويست و شانزدهمين (٢١٦) روز سال
گاهنبارِ پنجم در دويست و نود و ششمين (٢٩٦) روز سال
گاهنبارِ ششم در سى سَد و شسد و پنجمين (٣٦٥) روز سال

اكنون كه در ارديبهشت ماه هستيم نخستين گاهنبارِ سال، از ١١ تا ١٥ ارديبهشت برگزار مى شود كه از آئينِ ويژهِ آن سفرهِ گاهنبار است كه هر خانواده يى به خواستِ خود، براى دارا و ندار، سفره يى از خوراكى ها و نوشيدنى ها پهن مى كند و دَرِ خانه به روى همگان باز است. اين جشن پيش از برآمدنِ آفتاب در روزِ نخست تا پائين رفتنِ آفتاب در پنجمين روز ادامه دارد و در پنجمين روزِ خود به اوجِ خود مى رسد. بازديدكنندِگان كه از سفرهِ گاهنبار كامى گرفته اند به هنگام تركِ خانه به برگزاركنندِگانِ گاهنبار مى گويند: "گاهِ گاهنبار پُشت و پناهِ شما باد". اينكه واژهِ گاهنبار از كجا آمده، گاهِ گاهنبار چگونه مى تواند پُشت و پناهِ ما باشد و بسيارى پرسش هاى ديگر پيرامونِ اين جشن را به گاهنبارهاى ديگرِ باقى مانده از سال مى سپاريم و در اينجا از نياكانِ كشاورز و دامدارمان سپاسگزارى مى كنيم كه شش جاى پا در سال از خودشان برايمان به يادگار گذاشتند تا ما هم بتوانيم به يادِ آنها خوش و شاد باشيم. گاهِ نخستين گاهنبارِ سال پُشت و پناهِ شما باد. ا

با شادباش هاى ويژه به فراخورِ فرارسيدنِ گاهنبار ، براى همه شما آرزوى بهترين ها را دارم. گاهِ گاهنبار پشت و پناهِ شما باد و همچون تيشتر بارَنده و روشن باشيم.

گاهنبار به شما شاد، فرخنده و ایدون باد
بهمن چهل امیرانی

این نامه را پسندیدید؟
اگر آن را پسندیدید و دوست دارید برای آینده جامعه خود گامی کوچک، بدونِ هزینه و سازنده بردارید این نامه را برای دوستان و آشنایانِ خود بفرستید
با سپاس