Mehregan, 10th day of the Mehr

مهرگان
جشن ستایش مهر و پیروزی
به ایرانیان و جهانیان فرخنده باد

Mehr مهر

Libra
Month 7 of 12
23 September - 22 October

مهرگان یا جشن مهر که در روز مهر از ماه مهر برگزار می‌شود پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان است

دیرینگی این جشن دست کم تا دوران پادشاهی فریدون باز می‌گردد. فردوسی در شاهنامه به روشنی به این جشن و پیدایش آن در دوران پادشاهی فریدون اشاره کرده‌است

به روز خجسته سرِ مهر ماه      به سر بر نهاد آن کیانی کلاه
زمانه بی اندوه گشت از بدی      گرفتند هر کس ره بخردی
دل از داوری‌ها بپرداختند      به آیین یکی جشن نو ساختند
نشستند فرزانگان شادکام     گرفتند هر یک ز یاقوت جام
میِ روشن و چهرهٔ شاه نو     جهان نو ز داد از سرِ ماه نو
بفرمود تا آتش افروختند      همه عنبر و زعفران سوختند
پرستیدن مهرگان دین اوست     تن‌آسانی و خوردن آیین اوست
کنون یادگارست ازو ماه و مهر     بکوش و به رنج ایچ منمای چهر

مهرگان یا جشن مهر، پس از نوروز، بزرگ ترين جشن ايرانيان است. پيشينهِ مهرگان به گذشته يى بسيار دور برميگردد و به گفتهِ فردوسى، فريدون شاه بنيانگزار آن بوده است. پس از دوره يى بسيار سخت و پُر از بى دادگرى در ايران به دستِ آژى داهاك ( ضحاك) كارگرى تا آن زمان ناشناخته به نام كاوه آهنگر دربرابر ستم مى ايستد. مردم با ديدن كاوه بر ترسِ خود چيره شده و به يارىِ او به پا مى خيزند. فريدون كه از بازمانده هاى جمشيد است و در اين دوره پنهان ميزيسته واردِ ميدان مى شود. همه دست در دستِ هم، بر اهريمنِ زمانه چيره شده و دوباره ايرانى آرام، آباد و آزاد را مى سازند. روزِ پيروزى برابر است با دهم مهرماه و به فرمانِ فريدون جشن گرفته شده آن را مهرگان مى نامند. از آنروزگار تاكنون هر سال اين رويداد تاريخى با برابر شدن روز مهر با ماه مهر كه دهم مهرماهِ امروزى است جشن گرفته شده و آن را گرامى مى دارند. مردم از شاه تا درويش به ياد آن رويدادِ دل انگيز به دست افشانى و پايكوبى مى پردازند. با فراآمدن خورشيد يكى از سپاهيان بیرون از كاخ پادشاهى ايستاده فريادمى زند: "اى فرشتگان به زمين آييد و زشت كاران را برانيد." پادشاه بارعام میدهد و پيشكش ها به درگاهِ همايونى میشود. آفرين خوانى و رسيدن پيك خجسته به دربار شاهى در كنار ديگر آيينِ ويژهِ اين روز در پيشگاهِ خوانِ مهرگانى انجام مى شود. ايرانيان مى نوشند و مى خورند و تا پاسى از شب به دست افشانى و پايكوبى مى پردازند
 

به فراخور فرارسیدن شانزده مهرماه و مهرگان